ประเภทของลายนิ้วมือ และประโยชน์ของลายนิ้วมือ กับการใช้งานในด้านต่างๆ

ลายนิ้วมือ (Fingerprint) เป็นสิ่งอัศจรรย์อย่างหนึ่งบนร่างกายของมนุษย์ และเป็นสิ่งที่บ่งบอกถึงเอกลักษณ์บุคคลได้อย่างแม่นยำ ไม่ว่าเจ้าของลายนิ้วมือจะยังมีชีวิตอยู่หรือไม่ก็ตาม นอกจากนั้น ลายนิ้วมือซึ่งมีลักษณะเป็นเส้นนูนบนผิวหนังด้านหน้าของนิ้วมือก็มีความแตกต่างออกไปในแต่ละคน จึงกล่าวได้ว่าลายนิ้วมือของทุกคนบนโลกนี้ไม่ซ้ำกันเลยแม้แต่คนเดียว ที่สำคัญคือ เมื่อมนุษย์ถือกำเนิดขึ้นมา นอกจากดวงตาที่มีขนาดเท่าเดิมไปชั่วชีวิตแล้ว ก็มีลายนิ้วมือที่จะไม่มีวันเปลี่ยนแปลงไม่ว่าเวลาจะผ่านไปนานเพียงใดก็ตาม

นักวิทยาศาสตร์ได้ศึกษาค้นคว้าเพื่อหาความลับของลายนิ้วมือมาเป็นระยะเวลานานแล้ว แต่เริ่มเดิมที พวกเขาเชื่อว่าธรรมชาติสร้างลายนิ้วมือขึ้นมาเพื่อประโยชน์ในการหยิบจับและเกาะยึดวัตถุต่าง ๆ ในทำนองเดียวกับพังผืดของสัตว์เลื้อยคลาน ทว่าผลวิจัยจากมหาวิทยาลัยแมนเชสเตอร์ สหราชอาณาจักร กลับพบผลลัพธ์ที่เป็นปฏิปักษ์ต่อข้อเสนอดังกล่าว

โดยพบว่า ลายนิ้วมือกลับเป็นตัวลดผิวสัมผัสระหว่างนิ้วมือกับวัตถุ ทำให้เกิดความลื่นแทนที่จะช่วยให้หยิบจับได้เหนียวแน่นยิ่งขึ้น ด้วยเหตุนี้ การศึกษาค้นคว้าเพื่อไขความลับการมีอยู่ของลายนิ้วมือจึงยังดำเนินต่อไป โดยเชื่อว่าเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ก้าวหน้ามากขึ้นจะช่วยให้นักวิทยาศาสตร์สามารถตอบคำถามที่มนุษย์สงสัยมาหลายร้อยปีว่าธรรมชาติสร้างลายนิ้วมือของมนุษย์ขึ้นมาเพื่อเหตุใด

เส้นลายนิ้วมือแบ่งออกได้กี่ชนิด

เส้นลายนิ้วมือ ประกอบด้วยลักษณะเส้น 2 ชนิด ดังนี้

1. เส้นนูน หรือสันลายนิ้วมือ (Ridge) ซึ่งมีลักษณะเป็นเส้นนูนโค้งที่ยกสูงกว่าพื้นผิวหน้านิ้วมือ บริเวณดังกล่าวนิยมใช้เก็บเป็นหลักฐานแสดงเอกลักษณ์บุคคลด้วยการพิมพ์ลายนิ้วมือ เมื่อประทับพื้นผิวหน้านิ้วมือที่เปียกหมึกลงบนกระดาษจะปรากฏเส้นนูนให้เห็นชัดเจน
2. ร่องลายนิ้วมือ (Furrow) มีลักษณะเป็นร่องสีขาวสลับอยู่ระหว่างเส้นนูน ไม่ปรากฏให้เห็นเมื่อพิมพ์ลายนิ้วมือ แต่ในการพิสูจน์เอกลักษณ์บุคคลต้องใช้ลักษณะเส้นทั้ง 2 ชนิดประกอบกันจึงจะได้เส้นลายนิ้วมือที่สามารถบ่งชี้เจ้าของลายนิ้วมือได้อย่างครบถ้วนสมบูรณ์และถูกต้องแม่นยำ

รูปแบบเส้นนูนของลายนิ้วมือ 8 ประเภท

นักวิทยาศาสตร์ได้จำแนกรูปแบบลายนิ้วมือที่เป็นชนิดเส้นนูนออกเป็น 8 ประเภท ดังนี้

1. ก้นหอยธรรมดา (plain whorl)

เป็นลักษณะลายนิ้วมือที่พบได้ประมาณ 25-35% ของลายนิ้วมือทั้งหมด สังเกตได้ง่าย ๆ จากเส้นนูนที่เวียนวนเป็นรอบวงกลมรูปร่างคล้ายก้นหอยหรือลานนาฬิกา ทั้งนี้ ลายนิ้วมือของมนุษย์เกิดขึ้นขณะเป็นตัวอ่อนในครรภ์มารดา หากแผ่นหนาที่ต่อมาจะพัฒนาเป็นมือมีลักษณะแบนและสมมาตรก็มีความเป็นไปได้สูงที่มือดังกล่าวจะมีรอยนิ้วมือแบบก้นหอยธรรมดา

2. มัดหวายปัดขวา (right slant loop หรือ radial loop)

ลายนิ้วมือแบบมัดหวายพบได้มากที่สุดในคนทั่วโลก โดยลายนิ้วมือแบบมัดหมายปัดขวา สังเกตได้จากจุดสันดอนเพียงหนึ่งจุด และเส้นวกหลักอย่างน้อยหนึ่งเส้นที่ปัดไปทางทิศขวาตามชื่อมัดหวายปัดขวา

3. มัดหวายปัดซ้าย (left slant loop หรือ ulnar loop)

มีลักษณะเด่นคือ ปลายเส้นเกือกม้าปัดไปทางซ้าย หรือทางนิ้วก้อยของมือที่หงายขึ้น เรียกอีกอย่างหนึ่งได้ว่า มัดหวายปัดก้อย

4. มัดหวายคู่ หรือมัดหวายแฝด (double loop / twin loop)

ลายนิ้วมือลักษณะนี้มีจุดเด่นคือมี 2 สันดอน รูปร่างคล้ายลายนิ้วมือแบบมัดหมาย 2 รูปประกบเข้าหากัน

5. โค้งราบ (plain arch)

เป็นลักษณะลายนิ้วมือที่กล่าวได้ว่าดูง่ายที่สุด มีจุดเด่นคือเส้นวิ่งจากขอบด้านหนึ่งไปจรดอีกด้านหนึ่งในลักษณะโค้งราบตามชื่อ

6. โค้งกระโจม (tented arch)

ลักษณะคล้ายลายนิ้วมือแบบโค้งราบ แต่มีจุดที่แตกต่างชัดเจน คือ เส้นที่อยู่ตรงกลางของลายนิ้วมือมีรูปร่างพุ่งขึ้นมาจากแนวนาน หรือมีลักษณะเป็นเส้นจำนวนสองเส้นมาบรรจบกันตรงกลาง ก่อเป็นมุมคล้ายมุมฉากหรือมุมแหลมคม

7. ซับซ้อน (accidental whorl)

ลายนิ้วมือลักษณะนี้มีความซับซ้อนสมชื่อ เนื่องจากเป็นลายนิ้วมือที่ผสมผสานลายนิ้วมือแบบต่าง ๆ เข้าด้วยกัน โดยมีตั้งแต่ 2 สันดอนขึ้นไป

8. ก้นหอยกระเป๋ากลาง (central pocket loop whorl)

ลายนิ้วมือลักษณะนี้คล้ายกับแบบก้นหอยธรรมดา แต่มีจุดที่แตกต่างชัดเจน คือ หากลากเส้นจากสันดอนหนึ่งไปอีกสันดอน เส้นที่ลากจะไม่ตัดกับเส้นวงจรที่อยู่ภายในจึงจะแยกออกว่านี่คือ เส้นลายนิ้วมือแบบก้นหอยกระเป๋ากลาง ไม่ใช่แบบก้นหอยธรรมดา

ประโยชน์ของลายนิ้วมือกับการใช้งานในด้านต่างๆ

แม้เส้นลายนิ้วมือจะยังเปี่ยมไปด้วยความลับมากมายที่รอวันถูกเปิดเผย แต่ปัจจุบันมนุษย์ได้นำเส้นลายนิ้วมือมาใช้ประโยชน์ในสาขาต่าง ๆ อย่างกว้างขวาง เนื่องจากมีคุณสมบัติเด่น คือ ลายนิ้วมือเป็นสิ่งที่ติดตัวมนุษย์ตั้งแต่เกิดและไม่มีวันเปลี่ยนแปลงไปจนวันสิ้นอายุขัย นอกจากนั้น เส้นลายนิ้วมือของมนุษย์แต่ละคนยังมีลักษณะเฉพาะไม่เหมือนใคร จึงทำให้ลายนิ้วมือสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ในด้านต่าง ๆ ดังนี้

1. ใช้สำหรับการพิมพ์ลายนิ้วมือเพื่อตรวจสอบและพิสูจน์เอกลักษณ์บุคคลหรือตัวตนของเจ้าของลายนิ้วมือ
2. ใช้สำหรับการตรวจสอบลายนิ้วมือบนวัตถุต่าง ๆ เพื่อตรวจหาเจ้าของลายนิ้วมือ โดยเฉพาะในการติดตามอาชญากรหรือผู้ต้องสงสัยในคดีความต่าง ๆ
3. ใช้ในการบริหารงานบุคคล เช่น การใช้เครื่องสแกนลายนิ้วมือเพื่อยืนยันลายนิ้วมือเข้า-ออกงาน, การผ่านเข้าออกพื้นที่ควบคุมด้วยการใช้ลายนิ้วมือยืนยันผู้มีสิทธิผ่าน, การใช้ลายนิ้วมือยืนยันสิทธิเลือกตั้งผ่านเครื่องสแกนลายนิ้วมือ เป็นต้น
4. ใช้สำหรับแสดงและยืนยันความเป็นเจ้าของ เช่น การยืนยันลายนิ้วมือเพื่อใช้งานสมาร์ทโฟน หรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่มีการจำกัดผู้ใช้งานเพื่อความเป็นส่วนตัวและความปลอดภัย
5. ใช้เป็นส่วนหนึ่งของเทคโนโลยีไบโอเมตตริกส์ (Biometrics) สำหรับเก็บข้อมูลบุคคลที่เดินทางเข้า-ออกประเทศ อาทิ การสแกนนิ้วมือเพื่อผ่านด่านศุลกากร รวมไปถึงการตรวจสอบประวัติทางการแพทย์ และประวัติการเดินทางเข้าออกประเทศผ่านการเชื่อมโยงข้อมูลทางศุลกากร นับว่ามีประโยชน์มากในด้านความมั่นคง