ประวัติของอีเมล์ (email) และจุดเริ่มต้นการใช้ระบบอีเมล์ ในประเทศไทยเมื่อนานมาแล้ว

ปัจจุบันโซเชียลมีเดียจะมีบทบาทเพิ่มขึ้นในการสื่อสารแต่ อีเมล์หรือจดหมายอิเล็กทรอนิกส์ ก็ยังเป็นวิธีการสื่อสารที่ยังได้รับความนิยมอย่างกว้างขวาง เนื่องจากอีเมล์นั้นมีความน่าเชื่อถือสูง มีระบบรักษาความปลอดภัยชั้นนำ ตลอดจนมีผู้ใช้งานทั่วทั้งมุมโลกที่ยังคงเพิ่มขึ้นในทุกวัน เหตุใดจึงเป็นเช่นนั้น? บทความนี้วันบีลีฟจะพาย้อนกลับไปสำรวจอีเมล์อย่างละเอียดทุกซอกทุกมุม

ประวัติของอีเมล์

อีเมล์ (email) ที่เรียกกันอย่างคุ้นปากนั้น แท้จริงแล้วเป็นคำที่ย่อมาจาก “Electronic Mail” หรือไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์นั่นเอง หลักการทำงานของอีเมล์นั้นเรียกได้ว่า ไม่มีความแตกต่างจากจดหมายกระดาษที่เป็นการสื่อสารสองทาง มีผู้ส่งและผู้รับ เพียงแต่เปลี่ยนข้อความที่เขียนขึ้นด้วยหยดหมึก เป็นข้อความดิจิทัลที่ทำให้มีความรวดเร็วในการรับ-ส่งสารมากขึ้น ด้วยเหตุนี้ อีเมล์จึงเป็นนวัตกรรมที่ปฏิวัติรูปแบบการรับ-ส่งสารแบบดั้งเดิมและนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงรูปแบบการทำงานของหน่วยงานรัฐและเอกชนทั่วทุกมุมโลก

แม้ว่ามนุษย์จะเริ่มคุ้นชินกับการใช้งานอีเมล์ ในการติดต่อประสานงานเมื่อไม่เกิน 20 ปีที่ผ่านมา แต่ความจริงแล้ว อีเมล์นั้นถูกใช้งานมาตั้งแต่ปี ค.ศ.1965 ในฐานะเครื่องมือในการรับ-ส่งข้อมูลระหว่างผู้ใช้งานคอมพิวเตอร์เมนเฟรม ซึ่งมีขนาดใหญ่กว่าคอมพิวเตอร์ในปัจจุบันหลายเท่าตัว โดยในช่วงเวลาดังกล่าวอยู่ระหว่างสงครามเย็น ระหว่างสหรัฐอเมริกาและสหภาพโซเวียต การใช้งานอีเมล์ในช่วงแรกจึงเป็นไปเพื่อจุดประสงค์ด้านความมั่นคงเป็นหลัก

อีเมล์ยุคแรก ๆ

เดิมทีนั้นอีเมล์ถูกใช้งานในระบบ AUTODIN ของเพนตากอนหรือกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ และระบบ SAGE ซึ่งใช้สำหรับการตรวจจับอากาศยานของฝ่ายตรงข้ามที่เข้ามาในน่านฟ้าอเมริกัน แต่อีเมล์ในรูปแบบที่รู้จักในปัจจุบันนั้น เริ่มมีการพัฒนาอย่างจริงจังในช่วงระหว่างปี ค.ศ. 1969 – 1971 โดยเฉพาะการพัฒนาอีเมล์เพื่อใช้ในระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ ARPANET ซึ่งในการพัฒนาครั้งนี้เองที่วิศวกรคอมพิวเตอร์ระดับตำนานของอเมริกาอย่าง Ray Tomlinson ได้เลือกที่จะใส่เครื่องหมาย @ คั่นกลางระหว่างชื่อผู้ใช้กับชื่อเครื่องส่ง อันเป็นต้นแบบของอีเมล์ที่สืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน

Ray Tomlinson

อย่างไรก็ตาม ในยุคนั้น ระบบ ATPANET ยังมีผู้ใช้งานในวงจำกัดเท่านั้น จึงมีการพัฒนาเครือข่ายขึ้นมาใหม่อย่าง UUCP หรือ VNET ซึ่งช่วยให้สามารถเชื่อมโยงระบบดังกล่าวเข้ากับ ARPANET ผ่านการค้นหาเส้นทางส่งอัตโนมัติ (auto-routing) ที่ทำให้เป็นครั้งแรกที่อีเมล์สามารถถูกส่งข้ามเครือข่ายได้ กระทั่งในปี ค.ศ.1977 Internet Engineering Task Force (IETF) ได้ออกแบบและกำหนดรูปแบบการส่งอีเมล์ที่เรียกว่า Simple Mail Transfer Protocol (SMTP) ซึ่งในเวลาต่อมาได้กลายเป็นมาตรฐานในการส่งอีเมล์ และรับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา อีเมล์ก็ถูกใช้งานอย่างแพร่หลายทั่วทั้งอเมริกา กระทั่งในช่วงทศวรรษที่ 1990s ที่ฟรีอีเมล์อย่าง Yahoo, Hotmail และ Gmail เริ่มปรากฏสู่สายตาสาธารณชน

ความเป็นมาของอีเมล์ (Email) ในประเทศไทย

อีเมล์ถูกใช้งานอย่างแพร่หลายมาตั้งแต่ทศวรรษที่ 1980s แต่อีเมล์ในประเทศไทยนั้นเพิ่งจะมีการรับ-ส่งอย่างจริงจังในช่วงทศวรรษที่ 1990s หรือเมื่อเกือบ 30 ปีที่ผ่านมาเท่านั้นเอง โดยเครือข่ายของอีเมล์ยุคแรกนั้นเกิดขึ้นและใช้งานภายในมหาวิทยาลัยเป็นหลักจึงมีชื่อเรียกว่า “Campus Network” โดยมี มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ เป็นสถานศึกษาแห่งแรก ที่สามารถเชื่อมต่อเข้ากับระบบอินเตอร์เน็ตเพื่อ รับ-ส่ง ข้อมูลได้ อย่างไรก็ตาม อีเมล์ในประเทศไทย ที่ได้รับการพัฒนาเพื่อใช้งานในระดับสาธารณะ คืออีเมล์ที่หลายคนอาจจะลืมเลือนไปแล้ว นั่นคือ ไทยเมล์ (Thai Mail) นั่นเอง โดยไทยเมล์เป็นฟรีอีเมล์ที่พัฒนาขึ้นโดย เอ.อาร์. อินฟอร์เมชัน แอนด์ พับลิเคชัน เปิดให้มีการใช้งานโดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายครั้งแรกในปี ค.ศ.1997 ซึ่งในยุคนั้นการใช้อีเมล์ยังไม่ค่อยเป็นที่นิยมมากนัก ยอดผู้ใช้งานจึงมีสัดส่วนที่ต่ำ แต่ก็นับว่าไทยเมล์เป็นหนึ่งในย่างก้าวที่สำคัญของวงการอีเมล์ไทย และนับว่าเป็นอีกหนึ่งเครื่องพิสูจน์ว่าคนไทยสามารถสร้างสรรค์นวัตกรรมได้ไม่แพ้ชาติใดในโลก หลังจากนั้นไมโครซอฟท์เปิดตัว Hotmail และ Google เปิดตัว Gmail ในเวลาต่อมา ความนิยมในไทยเมล์ก็ลดลงตามลำดับ กระทั่งบริษัทต้องปิดตัวลงในปี ค.ศ. 2014

ประวัติ Hotmail อีเมล์แรกที่หลายคนรู้จัก

อาจกล่าวได้ว่าไม่มีใครไม่รู้จักอีเมล์ Hotmail หรือที่ในปัจจุบันเรียกว่า Outlook เนื่องจากเป็นอีเมล์ที่ออกแบบและพัฒนาโดยบริษัทยักษ์ใหญ่อย่างไมโครซอฟท์นี้นั้นถูกพัฒนามาตั้งแต่ปี ค.ศ.1996 โดยวิศวกรคอมพิวเตอร์สองคนที่เป็นศิษย์เก่าของบริษัท Apple ซึ่งแต่เริ่มเดิมทีนั้น ชื่อเสียงเรียงนามของอีเมล์ดังกล่าวไม่ใช่ Hotmail อย่างที่หลายคนรู้จัก แต่กลับเป็น HoTMaiL ซึ่งมีที่มาจาก HTML นั่นเอง

ในเวลาต่อมา ไมโครซอฟท์ได้พัฒนา Hotmail ควบคู่ไปกับ MSN หรือโปรแกรมแชทที่ต้องใช้อีเมล์ดังกล่าวในการล็อคอินเพื่อเข้าใช้งาน จึงทำให้อีเมล์ Hotmail ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในทั่วทุกมุมโลก ส่งผลให้ทางไมโครซอฟท์ได้พยายามปรับปรุงและพัฒนา Hotmail ตลอดมา ไม่ว่าจะเป็นการรีแบรนด์ MSN กลายเป็น Window Live และ Window Live Messenger โดยเน้นอำนวยความสะดวกให้กับการรับ-ส่งข้อความส่วนตัว ควบคู่ไปกับการรับ-ส่งอีเมล์ แม้ว่าจะต้องเผชิญหน้ากับคู่แข่งรายสำคัญอย่าง Gmail ของ Google แต่ปัจจุบันไมโครซอฟท์ก็ยังสามารถรักษาความนิยมในอีเมล์ Hotmail หรือ Outlook ซึ่งสามารถใช้งานร่วมกับ Cloud Storage อย่าง One Drive อีกด้วย

Gsuit

ประวัติ Gmail อีเมล์อเนกประสงค์ยอดนิยม

หลังจากที่ Google สามารถสร้างชื่อให้กับตนเองในฐานะระบบสืบค้นข้อมูลทางอินเตอร์เน็ต (search engine) ที่มีชื่อเสียงและได้รับการยอมรับในระดับสากลแล้ว ในช่วงต้นทศวรรษที่ 2000s ผู้บริหาร Google ได้สั่งการให้ทีมงานของเขาพัฒนาอีเมล์ที่สามารถปรับแต่ง (customization) รูปโฉมหน้าตาของอีเมล์ (interface) ได้ตามใจผู้ใช้งาน กระทั่งในปี ค.ศ.2004 อีเมล์ที่ได้ใช้เวลาพัฒนามาอย่างยาวนานกว่า 5 ปีนั้นก็ได้รับการเปิดตัวในชื่อ “Gmail” ซึ่งมีจุดเด่นที่มีพื้นที่รองรับการใช้งานจัดเก็บข้อมูลมากถึง 2GB ซึ่งนับว่ามากที่สุดในช่วงเวลาดังกล่าว และ Gmail ก็ได้ใช้ขนาดพื้นที่ดังกล่าวเป็นจุดขายตลอดมา กระทั่งในปัจจุบันที่ผู้ใช้งานอีเมล์ Gmail จะได้รับพื้นที่สำรองข้อมูลมากถึง 15GB ทันทีที่สร้างบัญชี Google Account ใหม่ รวมทั้งสามารถทำงานร่วมกับ Google Drive และบริการอื่น ๆ ของ Google ได้อย่างไร้รอยเชื่อมต่อ รวมถึงเปิดใช้งาน (แบบเสียเงิน) ให้กับกลุ่มธุรกิจทุกขนาด ที่ต้องการใช้ความ Premium ของระบบ Email เช่น การมีชื่อ Domain ของตัวเองต่อท้าย หรือที่เราเรียกกันว่าระบบอีเมล์บริษัท

อีเมล์ เป็นเครื่องมือในการติดต่อประสานงานที่มีความสำคัญเป็นอย่างมาก แม้ปัจจุบันโซเชียลมีเดียจะเข้ามาอุดช่องโหว่ของอีเมล์ด้านการตอบโต้แบบเรียลไทม์ แต่อีเมล์ก็ยังมีความจำเป็น เนื่องจากเป็นวิธีการติดต่อประสานงานที่มีลักษณะเป็นทางการ มีความน่าเชื่อถือสูง สามารถเก็บรักษาข้อมูลได้เป็นเวลานาน และที่สำคัญสามารถส่งไฟล์ข้อมูลขนาดใหญ่ได้อย่างรวดเร็วและไม่เสียค่าใช้จ่ายอีกด้วย