รู้จักก่อนซื้อ UPS (เครื่องสำรองไฟ) มีกี่ชนิด และทำงานอย่างไร ดูแลรักษาอย่างไร

เครื่องสำรองไฟที่ใช้สำหรับการใช้งานกับอุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ หลายคนหากไม่ได้อยู่ในวงการของช่างอาจจะไม่เข้าใจหรือไม่รู้จักโดยเฉพาะเด็กที่ยังไม่รู้ว่าเครื่องนี้คืออะไร มีความสำคัญอย่างไรกับการใช้งานเครื่องใช้ไฟฟ้าในบ้าน ดังนั้นไปทำความรู้จักกับ UPS กันว่า UPS นั้นมีกี่แบบแล้วใช้ทำอะไรได้บ้าง

UPS (เครื่องสำรองไฟ) คืออะไร

UPS คือเครื่องสำรองไฟ ซึ่ง UPS เป็นอุปกรณ์ไฟฟ้าที่จะกักเก็บไฟเอาไว้เพื่อใช้ในเวลาที่จำเป็น เช่น ในช่วงเวลาที่เกิดไฟดับหรือมีการกระตุกของไฟฟ้า โดยอาจจะเกิดจากสาเหตุปัจจัยต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นกระแสไฟฟ้าหลักทำงานขัดข้องหรือการระเบิดของหม้อแปลงที่ทำให้ไฟในบ้านของผู้ที่ใช้งานสายไฟเส้นนั้นเกิดการกระตุกเกิดขึ้น หรือการเกิดอุบัติเหตุภายในบ้านเอง เช่น การเกิดไฟฟ้าลัดวงจร จึงทำให้ไฟฟ้าต้องทำการตัด แต่ UPS จะทำหน้าที่จ่ายไฟให้คุณอยู่ จึงนิยมใช้มากกับการใช้คอมพิวเตอร์ PC ที่ไม่มีตัวสำรองไฟเหมือนคอมพิวเตอร์ Notebook  จะช่วยให้สามารถสำรองไฟล์และปิดเครื่องได้อย่างปลอดภัย

UPS มีกี่ชนิด แบบไหนบ้าง

UPS ที่ใช้ทำงานนั้นจะแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ซึ่งแต่ละประเภทนั้นจะมีการใช้งานที่คล้ายคลึงกันนั่นก็คือการสำรองไฟเพื่อจ่ายไฟออกให้กับอุปกรณ์อื่นๆ แต่จะแตกต่างกันตรงที่แต่ละประเภทจะใช้งานกับอุปกรณ์ไฟฟ้าที่ต่างกันดังนี้

1. Standard UPS หรือออฟไลน์ UPS

เป็น UPS ที่จะทำงานด้วยการรับพลังงานจากระบบไฟบ้านโดยตรง พร้อมทั้งจะมีการทำหน้าที่แปลงพลังงานไฟให้เป็นกระแสสลับและส่วนหนึ่งก็จะเอาไปเก็บไว้ที่แบตเตอรี่ หากเกิดไฟฟ้าดับขึ้นมา UPS นี้ก็จะทำการจ่ายไฟฟ้าให้กับ Inverter ภายใน เป็นการแปลงกระแสไฟฟ้าเป็นกระแสสลับ นั่นก็คือไฟบ้านที่ใช้กันอยู่ภายในบ้านนั่นเอง เพื่อให้การทำงานของอุปกรณ์ที่ใช้ร่วมกับ UPS นั้นยังสามารถทำงานได้อย่างเดิม แต่ UPS ชนิดนี้จะถูกออกแบบมาเพื่อใช้ในกรณีไฟฟ้าดับเท่านั้น เช่น กระแสไฟฟ้าที่ผันผวนหรือกระแสไฟฟ้าตกทำให้มีราคาที่ถูกกว่า UPS ชนิดอื่นๆ

2. LINE interactive UPS with Stabilizer

UPS ประเภทนี้ จะมีลักษณะที่คล้ายกับแบบออฟไลน์ แต่สิ่งที่แปลกและเพิ่มขึ้นมานั่นก็คือ ระบบที่จะช่วยปรับแรงดันไฟฟ้าให้อย่างอัตโนมัติ เป็นการทำขึ้นมาเพื่อให้กระแสไฟฟ้าคงที่เมื่อเจอกระแสไฟฟ้าที่ผันผวน ทำให้ไม่เกิดการกระชากของไฟเวลาไฟตก และถึงแม้จะมีการเกิดกระแสไฟฟ้าผันผวนเกิดขึ้น หากเป็นกระแสไฟฟ้าที่ไม่มากนัก UPS ชนิดนี้ก็จะไม่ดึงเอาพลังงานมาใช้ ทำให้เป็น UPS ที่มีอายุการใช้ค่อนข้างนาน และยังได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก

3.True online UPS 

UPS คุณภาพสูง โดยส่วนใหญ่มีประสิทธิภาพในการใช้งานแบบ x 2 คือเป็นทั้งเครื่องประจุกระแสไฟฟ้าพร้อมทั้งเป็นตัวแปลงไฟฟ้าด้วย ซึ่ง UPS ชนิดนี้จะถูกทำขึ้นมาเพื่อใช้งานตลอดเวลาและสามารถป้องกันปัญหาไฟได้ทุกกรณี จะนิยมใช้กันเป็นอย่างมากกับการใช้งานร่วมกับเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ต้องทำงานอยู่ตลอดเวลา เช่น เครื่องใช้ไฟฟ้าที่ใช้ในการแพทย์ต่างๆ หรือเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ต้องการความเสถียรสูง เรียกได้ว่าไม่ว่าจะเป็นไฟฟ้าตกหรือไฟฟ้าดับ UPS ชนิดนี้ก็รับได้หมดไม่ต้องกังวล

หลักการทำงานของ UPS

ในการทำงานของ UPS นั้น จะเป็นการดึงเอากระแสไฟเข้าไปในตัวเป็นการชาร์จแบตเก็บไปเอาไว้ในตัวนั่นเอง ถึงแม้ว่าไฟที่ถูกดึงเข้ามานั้น จะมีความเสถียรที่ไม่มากหรือความเสถียรน้อยก็สามารถชาร์จได้เหมือนเดิม เพราะในระบบ UPS จะทำการปรับแรงดันของไฟฟ้าให้คงที่ได้ เป็นการจ่ายไฟให้กับอุปกรณ์อื่นที่ใช้งานอยู่สามารถทำให้ใช้งานได้ตามปกติ ด้วยการชาร์จกับไฟบ้านธรรมดาจะเป็นการแปลงไฟฟ้ากระแสสลับที่ใช้ภายในบ้าน ให้กลายเป็นไฟฟ้ากระแสตรงเพื่อทำการกักเก็บไว้ในแบตเตอรี่ไว้ส่วนหนึ่ง เพื่อเก็บเป็นสำรองเอาไว้ใช้ฉุกเฉิน เช่น เมื่อเกิดปัญหาไฟตก หรือเกิดปัญหาไฟดับและกระชากเป็นต้น โดย UPS นี้จะทำการแปลงกระแสไฟให้เป็นกระแสไฟฟ้าสลับเพื่อใช้จ่ายกับอุปกรณ์ไฟฟ้าในบ้านให้สามารถทำงานได้ตามปกติ โดยปกติแล้ว UPS ต่างๆ เหล่านี้หากไม่ใช่โรงพยาบาลจะใช้กันแค่ประเภทที่ 1 และประเภทที่ 2 เท่านั้น เพราะมีราคาที่ไม่แพงมากและการใช้งานก็ไม่ยากเหมาะกับการใช้ในครัวเรือน

หากสำนักงานของคุณมีทั้ง UPS และเครื่องอุปกรณ์ต่อคอมพิวเตอร์อื่นๆ จำนวนมาก เช่น เครื่องปริ้น จอคอม เครื่องถ่ายเอกสาร เครื่องสแกนลายนิ้วมือ ที่วันบีลีฟ เรามีบริการ “รับดูแลระบบคอมพิวเตอร์ระดับองค์กร” ช่วยบริหารจัดงานงานด้าน IT ช่วยคุณดูแลรักษา UPS และอุปกรณ์ต่อพ่วง พร้อมทั้งแก้ไขปัญหาเมื่อเกิดอาการเสียได้ทันที

การดูแลรักษา UPS ให้ใช้งานได้ยาวนาน

สำหรับการดูแลรักษา UPS จะต้องเช็ดทำความสะอาดอยู่เสมอ โดยใช้ผ้าแห้งเท่านั้น และใช้งานอย่างถูกวิธีตามคำแนะนำที่ระบุเอาไว้ ซึ่งไม่ควรนำมาใช้ผิดประเภทเด็ดขาด เพราะจะทำให้ UPS เสียหายและเสื่อมสภาพการใช้งานได้ง่าย นอกจากนี้หากมีปัญหาใดๆ ควรพาไปซ่อมแซมทันที ไม่ควรปล่อยไว้นาน เพราะจะทำให้ยิ่งบานปลายจนเสียหายมากกว่าเดิมได้นั่นเอง นอกจากนี้ต้องเก็บเครื่องสำรองไฟ UPS ไว้ในบริเวณที่ระบายอากาศได้ดี

จะเห็นได้ว่าการทำงานของ UPS แต่ละประเภทนั้น มีความเหมาะสมกับการใช้งานของแต่ละอย่างที่แตกต่างกัน แต่การทำงานหลักๆ ของ UPS ก็คือการสำรองไฟและจ่ายไฟในกรณีเกิดปัญหา ไฟดับ ไฟตก ไฟกระชาก ซึ่งการเลือกใช้งาน UPS นั้นควรเลือกใช้งานให้ตรงกับความต้องการ เพื่อให้เกิดการประหยัดค่าใช้จ่ายและสามารถใช้งานได้ยาวนานกับอุปกรณ์คอมพิวเตอร์